این روزها خودرو یکی از باارزش‌ترین دارایی‌های افراد در کشورمان محسوب می‌شود و عوامل متفاوتی روی ارزش آن‌ها اثرگذار است. برخی از افراد حاضر در بازار خودرو از تفاوت قیمت‌ها و خرید و فروش، سود زیادی کسب می‌کنند و برخی دیگر از افراد بی‌اطلاع، از این جهت متضرر می‌شوند. تعداد عواملی که روی قیمت خودرو تأثیر دارند، بسیار متنوع است. برخی از این عوامل قیمت گذاری خودرو به کارکرد خودرو مرتبط هستند و برخی دیگر به ویژگی‌ها یا آپشن‌های تعیین شده توسط کارخانه تولیدکننده مربوط است.
بسیاری از افرادی که قصد دارند خودروهای خود را به دلایل مختلف به فروش برسانند، معیارهایی برای قیمت خودرو تعیین می‌کنند. این معیارها ممکن است که درست باشند یا فقط برگرفته از نظر شخصی افراد باشند. نبود شناخت و آگاهی معمولا باعث ایجاد مشکل در خرید و فروش خودرو خواهد شد و طرفین ممکن است که به خاطر همین مشکلات و تضاد در نگاه‌ها به توافق نرسند. با این حال، در این مطلب مروری بر قیمت گذاری خودرو خواهیم داشت تا ببینید که چه عواملی را می‌توان پذیرفت و چه عواملی فقط از طرف فروشنده تعیین شده‌اند. در صورتی که قصد دارید برای خودروی خود قیمت مناسب را تعیین کنید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
عوامل موثر بر قیمت گذاری خودرو
همانطور که گفتیم عوامل مختلفی ممکن است بر قیمت خودرو اثر بگذارند. برخی از این عوامل ممکن است که بستگی به شرایط خودرو پس از تولید باشند و برخی دیگر ویژگی‌های اصلی خودرو باشند. تمرکز ما در این مطلب بیشتر روی عواملی است که پس از تولید خودرو بر عملکرد آن تاثیر می‌گذارند. با این حال، اشاره‌ای به برخی دیگر از عوامل که به تولید کننده بستگی دارند، خواهیم کرد.
تاثیر کشور تولیدکننده بر قیمت خودرو
کشور سازنده خودرو یکی از عواملی است که روی قیمت گذاری خودرو اثر گذار است. به عنوان مثال برخی از کشورها مانند آلمان، آمریکا و ژاپن که کیفیت خودروی تولیدی آن‌ها زبان‌زد جهان است، خودروهای گران‌تری دارند. کشورهای دیگری هستند که علیرغم این که کیفیت خودروی کمی ندارند ولی خودروهای خود را ارزان‌تر می‌فروشند. یکی از این کشورها چین است. خودروهای چینی نسبت به خودروهای کشورهای دیگر قیمت ارزان‌تری دارند. با این حال، با توجه به این که کیفیت ساخت و قیمت‌های گمرک و واردات بر این خودروها لحاظ می‌شود، باعث می‌شود که قیمت آن‌ها نسبت به خودروی ساخت ایران گرانتر شوند.
به طور کلی و فارغ از شوک‌های احساسی در بازار خوردو، خودروهای ساخت ایران از کشورهای مختلف از جمله چین، آلمان، آمریکا، ایتالیا، ژاپن و چندین کشور صاحب نام دیگر در تولید خودرو ارزان‌تر است. پس در صورتی که قصد خرید خودرو داشتید و فروشنده خودرو کشور سازنده را یکی از عوامل موثر بر قیمت گذاری خودرو نام برد، تعجب نکنید!
برند تولید کننده
فارغ از کشور سازنده، برند خودرو نیز می‌تواند یکی از عواملی باشد که بر قیمت خودرو موثر باشد. برخی از برندها به خاطر شهرت و اعتبار و کیفیت کار خود، خودروها را گرانتر می‌فروشند و این مسئله ناشی از قدرت بالای برند آن‌ها در جهان نیز هست. برندهایی مانند بنز، بی ام و، آئودی و غیره برخی از این برندها هستند که بدون توجه به کشور سازنده، خودروهای آن‌ها گرانتر است.
مسئله تاثیر برند در قیمت گذاری خودرو در داخل ایران نیز وجود دارد. در ایران چند برند محدود خودرو وجود دارند ولی با این حال، برندی مانند ایران خودرو، اتومبیل‌های تولیدی خود را به قیمت گران‌تری نسبت به سایر کشورها می‌فروشد و برند برتر ماشین سازی در داخل ایران محسوب می‌شود.
سال تولید
بدیهی است که سال تولید خودرو یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت گذاری خودرو باشد. خودروهایی که جدیدتر باشند، قیمت بیشتری خواهند داشت و خودروهایی که قدیمی‌تر باشند، قیمت کمتری دارند. این مسئله منطقی به نظر می‌رسد چرا که هر چقدر خودرو قدیمی‌تر باشد، قطعات آن بیشتر دچار استهلاک می‌شوند و این مسئله بر روی عملکرد خودرو اثر می‌گذارد. هیچ کس دوست ندارد خودرویی بخرد که قطعات آن فرسوده‌تر باشند و قیمت گزافی را برای تعویض و یا تعمیر خودرو پرداخت کند.
خودروها البته چند سال پس از کارکرد با یک افت قیمت زیاد مواجه می‌شوند. به بیان بهتر دو خودرو که در دو سال متوالی اخیر تولید شده‌اند، تفاوت قیمت کمتری نسبت به دو خودرویی دارند که در دو سال متوالی ولی در دهه گذشته تولید شده‌اند.
تیپ و مدل خودرو
همه می‌دانیم که مدل خودرو می‌تواند روی قیمت یک خودرو اثر بگذارد و در این مسئله هیچ شک نیست. در سراسر جهان برخی از مدل‌های خوردو نسبت به مدل‌های دیگر ارزان‌تر هستند. به عنوان مثال پرایدهای جعبه دار نسبت به پرایدهای هاشبک از قیمت بالاتری برخوردار هستند.
تیپ خودرو نیز می‌تواند یکی از عواملی باشد که بر قیمت خودرو اثر دارد. به عنوان مثال تیپ‌های جدیدتر و بالاتر خوردوی بنز می‌توانند قیمت بالاتری نسبت به تیپ‌های قدیمی‌تر داشته باشند. علت این مسئله این است که هر تیپ جدید، ویژگی‌های جدیدی به همراه دارد که باعث خواهد شد کیفیت و سرعت خودرو بالاتر برود و یا به صورت کلی عملکرد بهتری برای خریدار آن داشته باشد.
قیمت گذاری خودرو های ایرانی و خارجی
اثر کارکرد در افت قیمت خودرو
کارکرد به معنای میزان مسافتی است که خودرو طی کرده است و یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت گذاری خودرو است. علت این مسئله این است که هر چقدر خودرو بیشتر کار کند، قطعات آن بیشتر فرسوده می‌شوند. گاهی شاید فقط یک سال از تولید یک خودرو گذشته باشد ولی میزان کارکرد آن بالا باشد. این مسئله باعث خواهد شد که قیمت آن کمتر شود.
کارکرد را معمولا با میزان کیلومتر طی شده توسط خودرو می‌سنجند. خودروهایی که بیشتر از 35 هزار کیلومتر طی کرده باشند به صورت کلی دچار افت قیمت می‌شوند و ممکن است که افت قیمت آن‌ها تا حدود 5 الی 10 درصد نیز باشد. کارکرد را معمولا با نشانگر آن پشت فرمان خودرو می‌توان فهمید.
با این حال، افرادی که به صورت تخصصی به امر خودرو وارد هستند، با یک معاینه جزئی نیز می‌توانند کارکرد خودرو را به صورت حدودی تعیین کنند. به عنوان مثال لاستیک‌های خوردو، قطعات داخلی خودرو و عوامل این چنینی می‌توانند به خوبی میزان کارکرد خودرو را تعیین کنند و این عامل موثر بر قیمت گذاری خودرو را به صورت منصفانه تعیین کنند. سیاری از فروشندگان خودروی دسته دوم ممکن است که کیلومتر خودرو را دستکاری کنند تا میزان کارکرد خودروی خود را کاهش بدهند. شما باید حین خرید خودرو یا به اندازه کافی نسبت به عوامل نشان دهنده کارکرد خودرو آشنا باشید و یا از کسی که در این امر وارد است بخواهید به شما کمک کند.
تاثیر بیمه در افت قیمت
بیمه یکی از ضروریات خودرو محسوب می‌شود و تقریبا هیچکس دوست ندارد که خودرویی را خریداری کند که بیمه نداشته باشد. بیمه انواع مختلفی دارد که شامل بیمه شخص ثالث، بیمه بدنه و غیره می‌شود. تاثیر قیمت بیمه بر قیمت گذاری خودرو شاید یکی از عواملی باشد که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. با این حال، اثر آن بسیار زیاد است. تعرفه قیمت بیمه معمولا توسط دولت اعلام می‌شود. افزایش آن به صورت کلی باعث افزایش قیمت خودرو خواهد شد و کاهش آن نیز باعث خواهد که قیمت خودرو کمتر شود. به عنوان مثال قیمت بیمه در سال 1398 توسط دولت به میزان پانزده درصد افزایش یافت و این مسئله باعث شد که قیمت خودروهای مختلف تا چند میلیون افزایش پیدا کند.
جدا از تعرفه بیمه خودرو، بیمه خودروهای مختلف نیز با هم متفاوت است. خودروهایی که وزن سنگین‌تری دارند یا تولید برند مشهورتر هستند و یا به صورت کلی قیمت بالاتری در بازار دارند، بیمه‌های گران‌تری دارند. به همین دلیل، افزایش قیمت بیمه روی آن‌ها اثر بیشتری دارد. مثلا خودروی سمند مبلغ بیمه بالاتری نسبت به خودروی پراید دارد و به همین دلیل این مسئله روی قیمت کلی خودرو نیز اثر دارد.
شیوه های قیمت گذاری خودرو در ایران
همچنین تعداد بیمه‌هایی که یک خودرو دارد نیز روی قیمت آن اثر دارند. به عنوان مثال خودرویی که هم بیمه بدنه خودرو دارد و هم بیمه شخص دارد قیمت بیشتری نسبت به خودرویی دارد که فقط یک بیمه دارد. همچنین مدت زمان باقی مانده از بیمه خودرو نیز می‌تواند یکی دیگر از عوامل موثر بر قیمت گذاری خودرو باشد. هر چقدر که این مدت زمان بیشتر باشد، تا حدود 1 الی 5 درصد ممکن است که قیمت خودرو تحت شعاع قرار بگیرد.
رنگ شدگی بدنه
خودروها به صورت طبیعی دارای یک رنگ هستند و این رنگ در قیمت خودرو اثر گذار است. برخی از رنگ‌ها دارای قیمت بالاتری نسبت به خودروهای دیگر هستند. با این حال، تاثیر رنگ آن قدر زیاد نیست و شاید تفاوت رنگ در شرایط عادی باعث تفاوت دو سه میلیون تومانی شود. با این حال تاثیر رنگ بر قیمت گذاری خودرو به همین مسئله ختم نمی‌شود.
بسیاری از اوقات، بدنه خودرو دارای خط خوردگی می‌شود. در این حالت معمولا مالک خودرو اقدام به رنگ کردن مجدد خودرو به صورت محدود یا به صورت کلی می‌کند. گاهی نیز ممکن است که رنگ کردن خودروها علت دیگری داشته باشد. با این حال در هر شرایطی این رنگ کردن خودرو باعث خواهد شد که قیمت آن کاهش پیدا کند. هر چقدر که میزان رنگ شدگی یا دفعات آن بیشتر باشد، قیمت خودرو بیشتر کاهش می‌یابد.
رنگ شدگی هر قسمت از اتومبیل نیز می‌تواند تفاوت قیمت ایجاد کند. به عنوان مثال رنگ شدگی گلگیر ماشین تا حدود 2 تا 3 درصد می‌تواند قیمت یک خودرو را کاهش بدهد. رنگ شدگی درب‌ها تاثیر بیشتری روی قیمت دارد و ممکن است که تا حدود 4 درصد از قیمت یک خودرو را کم کنند. همچنین رنگ شدن صندوق خودرو نیز قیمت آن را تا حدود 5 درصد ممکن است کاهش بدهد. پس برخلاف تصور عامه اگر دیدید که خریدار اعلام کرد که قیمت خودرو باید به خاطر رنگ شدگی کاهش پیدا کند دلایلی منطقی دارد.
تعویض قطعات بدنه
یکی دیگر از عواملی که روی قیمت گذاری خودرو موثر است، قطعات خودرو است. یک خودرو ممکن است که تمامی شرایط یک خودروی سالم و نو را داشته باشد ولی قطعات اصلی آن مانند موتور، سوخته باشد. سوختن موتور و قطعات اصلی بدون شک حتی در صورت تعویض قطعه نیز قیمت خودرو را کاهش می‌دهند. این مسئله منطقی است چرا که خراب شدن قطعات به معنای ایجاد عیب در خودرو است.
با این حال، خراب شدن قسمت‌های مختلف خودرو با هم متفاوت هستند. به عنوان مثال خراب شدن آینه خودرو نسبت به خرابی موتور تاثیر کمتری روی قیمت خودرو دارد. هر چقدر که قطعه تعویض شده یا خراب شده مهم‌تر باشد و جزو قطعات اصلی‌تر و دخیل در حرکت خوردو باشد، قیمت را بیشتر کاهش می‌دهد. موتور بدون شک مهم‌ترین قطعه‌ای است که باعث می‌شود که یک خودرو دچار کاهش قیمت شود. پیش از خرید خودرو حتما این مسئله را مد نظر داشته باشید چرا که ممکن است یک خریدار به عمد یا سهوا اشاره‌ای به تعویض قطعات اصلی خودرو نکند. همچنین اگر صاحب خودرو هستید و قصد فروش آن را دارید، باید توجه داشته باشید که برای فروش خودروی خود با قیمت بالاتر باید قطعات سالم‌تری داشته باشد و باید محافظت بسیار زیادی از قطعات اصلی خودرو داشته باشید.
وضعیت فنی
وضعیت فنی خودرو نیز یکی از مهم‌ترین عوامل در قیمت گذاری خودرو است. خودرویی که به صورت کلی مدام دچار روغن سوزی و یا اشکالات در شمع و رادیاتور و غیره شود، قیمت کمتری خواهد داشت. هر چقدر که وضعیت فنی یک خودرو بهتر باشد، قیمت آن نیز بیشتر است. وضعیت فنی یک خودرو را می‌توانید از روی معاینه قطعات اصلی به خوبی بفهمید. حتی تست کردن حرکت خودرو و دور زدن به صورت آزمایشی نیز ممکن است که برای مشخص کنید که وضعیت فنی خودرو چگونه است. برخی از خودروها به ظاهر وضعیت فنی خوبی دارند و مشکلات جزئی در وضعیت فنی آن‌ها وجود دارد ولی ممکن است که در ماه‌های بعد، قطعات اصلی آن‌ها بسوزند. به همین دلیل باید دقت داشته باشید که کوچک‌ترین وضعیت‌های فنی باعث خواهد شد که خودرو بعدا دچار مشکل شود.
بهتر است که پیش از خرید و یا فروش خودرو سعی آن را برای معاینه اصلی پیش یک کارشناس خودرو ماهر ببرید. در صورتی که فروشنده خودرو هستید، این کار باعث خواهد شد که عیب‌های مختلف را شناسایی کنید و وضعیت فنی خودروی خود را بهتر کنید و قیمت آن را بیشتر کنید. در صورتی که خریدار هستید از فروشنده بپرسید که آیا خودرو را برای بررسی وضعیت فنی آن به تعمیر برده است یا خیر. در صورتی که این کار را نکرده باشد، بهتر است که به صورت توافقی این کار را انجام بدهید چرا که مشکلات فنی ممکن است میلیون‌ها تومان ضرر برای شما بر جای بگذارند.
آپشن‌های خودرو
آپشن‌هایی که شرکت‌های تولید کننده بر روی سیستم خودرو به‌صورت پیش‌فرض نصب می‌کنند می‌توانند قیمت خود را به صورت قابل توجهی افزایش بدهند. این آپشن‌ها می‌توانند از ساده‌ترین آپشن‌ها مانند داشتن سیستم صوتی و ضبط صوت و کولر باشد و یا آپشن‌های بسیار پیشرفته مانند دنده اتوماتیک باشند. همچنین این نکته را مدنظر داشته باشید که در صورت ایراد در کارکرد هریک از آپشن ها قیمت خودرو افت خواهد داشت. همچنین آپشن‌های اضافه‌ای که توسط دارنده خودروبر روی خودرو نصب می شود باعث افزایش قیمت خودرو، البته کمتر از ارزش آپشن می‌شود. در صورتی که مالک خودرو یک سیستم صوتی خاص روی اتومبیل نصب کرده باشد، بدیهی است که می‌تواند برای آن مبلغی را روی قیمت بکشد.
وضعیت کابین
کابین خودرو یکی از اصلی‌ترین قطعات خودرو است و پیش از خرید خریداران باید آن را مورد بررسی قرار بدهند. شکل کابین به خوبی می‌تواند روی قیمت تاثیر بگذارد. به عنوان مثال هر چقدر کابین یک خودرو بزرگ‌تر باشد، قیمت آن نیز بیشتر است. همچنین ممکن است در برخی مدل‌ها کابین‌هایی که طراحی خاص‌تری دارند، با افزایش قیمت مواجه شوند. همچنین ایجاد اشکال در بدنه و کابین خودرو می‌تواند قیمت آن را به طور قابل توجهی کاهش بدهد.
مطالبه خسارت بابت افت قیمت خودرو در تصادفات
تصادف به هر شکل و شدتی باعث کاهش قیمت خودرو خواهد شد. با این حال در برخی تصادفات، خسارت به صورت کلی پرداخت نشده است. این مسئله باعث کاهش قیمت خودرو خواهد شد چرا که خریدار باید مبلغ را پس از خرید خودرو بپردازد و به همین دلیل حق دارد که مبلغ کمتری را برای خودرو بپردازد. استعلام‌های راهنمایی و راننندگی سوابق ماشین در تصادفات را به خوبی نشان می‌دهد و در صورتی که قرار است که ماشینی را خریداری کنید، حتما این مسئله را در نظر داشته باشید.
مصرف سوخت
مصرف سوخت یک خودرو نیز یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های موثر بر قیمت گذاری خودرو است. بسیاری از خودروها که سوخت‌هایی مانند گازوئیل مصرف می‌کنند، استهلاک بالاتری دارند و قیمت آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. استفاده از بنزین معمولا باعث نخواهد شد که قیمت ماشین کاهش پیدا کند ولی از آن جایی که امروزه خودروهای دوگانه‌سوز وارد بازار شده‌اند، این مسئله یک آپشن برای بسیاری از ماشین‌ها محسوب می‌شود. خودروهای دوگانه سوز به صورت کلی قیمت بالاتری نسبت به ماشین‌هایی دارند که فقط از یک شکل سوخت استفاده می‌کنند.
همچنین ماشین‌هایی که فقط از منابعی مانند گاز برای مصرف خود استفاده می‌کنند، قیمت بالاتری نسبت به اتومبیل‌های بنزین‌سوز خواهند داشت. این مسئله به این خاطر است که معمولا گاز به نسبت قیمت می‌تواند مسافت بیشتری خودرو را تغذیه کند و همچنین آلودگی محیط زیست و استهلاک آن کمتر خواهد بود.
میزان مصرف سوخت نیز یکی دیگر از عواملی است که روی قیمت گذاری خودرو اثر دارد. به عنوان مثال هر چقدر خودرو مصرف سوخت بالاتری در ماه داشته باشد، قیمت آن بیشتر است. میزان مصرف سوخت را بر حسب لیتر می‌سنجند و معمولا در یک مدل خاص از یک اتومبیل یکسان است.
شرایط بازار و جامعه
تقریبا همه می‌دانیم که قیمت خودرو فقط با فاکتورهای خود خودرو تعیین نمی‌شوند. عوامل خارجی نیز می‌توانند روی قیمت گذاری خودرو اثر داشته باشند. به عنوان مثال قطع شدن خط تولید یک خودرو ممکن است که قیمت آن را تا چند میلیون کاهش بدهد. یا یک نمونه دیگر را می‌توان هجوم خریداران برای خرید یک نوع خودرو در یک بازه زمانی دانست که باعث خواهد شد قیمت خودرو خارج از شرایط عادی خود به صورت تعجب برانگیزی بالا برود. ورود و عدم قطعات یکی خودرو نیز می‌تواند بر قیمت آن اثر بگذارد چرا که خودرویی که قطعات آن به سادگی پیدا نشود، با افزایش قیمت مواجه خواهد شد. مصوبه‌های دولت نیز یکی دیگر از این عوامل هستند.
عرضه و تقاضا به صورت کلی یکی از عوامل موثر بر قیمت خودرو است. در صورتی که عرضه و تقاضا با هم همخوان نباشند، قیمت خودرو دارای نوسان می‌شود و ممکن است که خریداران از خرید خودرو متضرر شوند و یا فروشندگان نتوانند خودرو را با مبلغ دلخواه به فروش برسانند.
به صورت کلی عوامل خارجی که روی قیمت خودرو اثر می‌گذارند بسیار متنوع و فراوان هستند. با این حال، به صورت کلی این عوامل تاثیر کمتری نسبت به عوامل گفته شده در مورد خود خودرو دارند. خودرویی که دارای شرایط سالم باشد و فاکتورهای کیفیت ذکر شده در این مطلب را داشته باشد، بدون شک قیمت بالاتری نیز خواهد داشت و به همین دلیل باعث خواهد شد که قیمت آن نیز بالاتر برود. شرایط جامعه فقط بخش کوچکی از قیمت یک خودرو را تشکیل می‌دهد.